Italië coach Gennaro Gattuso was gefrustreerd nog vóór de zware 4-1 nederlaag thuis tegen Noorwegen op zondag. De nederlaag bevestigde dat Italië nu de play-off route moet bewandelen om een plaats op het WK van 2026 veilig te stellen.

Dit komt nadat Italië de vorige twee toernooien miste, waarbij ze in de play-offs verloren van Zweden in 2018 en Noord-Macedonië in 2022. Voor het aanstaande WK, dat volgende zomer plaatsvindt in Canada, Mexico en de Verenigde Staten, zal het toernooi voor het eerst 48 teams tellen.

Door als tweede te eindigen in hun kwalificatiegroep, moet het Italiaanse elftal nu twee wedstrijden spelen met één duel om hun deelname veilig te stellen. De selectie, viervoudig winnaar van het WK, had zes van de acht wedstrijden in de kwalificaties gewonnen, maar kreeg toch te maken met de onzekerheid van de play-offs vanwege hun tweede plaats.

Gattuso uitte zijn bezorgdheid over het huidige systeem en wees op wat hij ziet als een onevenwicht vergeleken met Zuid-Amerika en Afrika, waar teams meer directe kwalificatieplaatsen hebben.

Gattuso’s kritiek

Tijdens een toelichting op vrijdag merkte Gattuso op dat in zijn tijd de beste nummers twee automatisch konden kwalificeren, een situatie die niet meer bestaat. Hij dacht terug aan het sterke palmares van Italië en trok de eerlijkheid van de regels in twijfel.

Hij noemde veranderingen in de toewijzing en zei dat Afrika nu negen automatische plaatsen heeft, vergeleken met twee in eerdere decennia, en dat Zuid-Amerika zes directe kwalificatieplaatsen heeft voor tien teams, plus de kans voor een zevende team om een intercontinentale play-off te spelen.

Echter, sommige van Gattuso’s opmerkingen bevatten onjuistheden. Slechts drie Afrikaanse landen namen deel aan het WK van 1994, en het Zuid-Amerikaanse zevende team is niet gegarandeerd alleen tegen een Oceanië-land te spelen; het pad omvat meerdere fases. Bovendien kwalificeerden niet alle nummers twee zich automatisch in 1990, zoals bleek uit het feit dat Denemarken toen niet meedeed.

Ondanks deze fouten was Gattuso’s bredere zorg dat de prestaties van Italië onder de huidige regels mogelijk niet voldoende zijn om directe kwalificatie te garanderen.

Kwalificatiesystemen vergelijken

De Europese kwalificatie is complexer geworden door de toename van het aantal deelnemende landen. In 1990 deden 32 UEFA-landen mee; tegen 1994 waren dat er 39. Tegenwoordij dingen 54 teams naar 16 plaatsen. Het vergroten van de groepsgroottes om meer automatische kwalificatie te geven, wordt beperkt door de internationale kalender, die slechts tien speeldagen per jaar biedt.

De groep van Italië omvatte Noorwegen, een snel verbeterende ploeg, en het team verloor beide ontmoetingen overtuigend. Ondertussen omvat de Zuid-Amerikaanse kwalificatie minder landen, maar meer reizen en heen-en-terug wedstrijden verspreid over negen internationale breaks, wat het een fysiek veeleisend proces maakt.

Kijkend naar Afrika, het merendeel van de kwalificerende landen is gevestigd, met zes van de negen automatische gekwalificeerden in de top 50 van de ranglijst. Ter vergelijking: de 54 UEFA-landen omvatten 26 landen in de top 50, maar ook 20 landen die lager gerangschikt zijn dan Afrika’s laagste, Bolivia.

Al met al, hoewel Afrika en Zuid-Amerika een hogere proportionele vertegenwoordiging lijken te hebben, compliceren de kracht van de Europese teams en de competitieve diepgang van de UEFA-kwalificaties elke eenvoudige beoordeling van eerlijkheid. Het palmares van Italië, hoewel sterk, beschermde hen niet tegen de play-off route.

Slotbeoordeling

Bij het evalueren van de vertegenwoordiging van de confederaties in relatie tot hun kracht, is het aandeel van de UEFA in de WK-plaatsen gedaald van 54% in de jaren 90 naar 33,33% vandaag de dag, ondanks het feit dat bijna de helft van haar landen in de top 50 staat. De negen automatische plaatsen voor Afrika vertegenwoordigen een kleine oververtegenwoordiging, terwijl de toewijzing van Azië opmerkelijk ruim is in verhouding tot de ranking.

In deze context weerspiegelt Gattuso’s frustratie echte zorgen over de moeilijkheidsgraad van de Europese kwalificatie en het waargenomen onevenwicht met andere regio’s. Zijn beweringen bevatten echter enkele feitelijke onjuistheden, en het algehele systeem blijft gestructureerd om competitiviteit en speeldruk in evenwicht te brengen.